Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty – Karolina Ćwiek-Rogalska [e-book]

Z książki dowiesz się:

• że pomysł na to, by Polskę przesunąć na zachód, powstał jeszcze przed II wojną światową,
• że na „Ziemie Odzyskane” przyjeżdżali ludzie nie tylko z „Kresów”,
• kto przyrządzał kawę z cukrem dla przybywających osadników,
• jak zarządzano tym, co nazwano „mieniem poniemieckim”,
• dlaczego władze i propaganda PRL sięgnęły po króla Chrobrego,
• dlaczego papież zdecydował się zatwierdzić nowe granice diecezji dopiero w latach 70. XX wieku,
• co wywołuje do dziś największe dyskusje na „Ziemiach Odzyskanych”.

Opis wydawcy:

W 1945 roku nowy rysunek granic wprawił w ruch miliony. Ogromny obszar kończący się na zachodzie wstęgami Odry i Nysy Łużyckiej stawał się Polską. Gdzie indziej Polskę wymazano, choć nie można było o tym głośno mówić. Na „Ziemiach Odzyskanych” zegarki przestawiono na czas średniowieczny, w centrum ustawiając mit piastowski. Przyjeżdżającym obiecywano dobrobyt i spokój.

Osadnicy i osadniczki na miejscu zastali chaos, budynki z czerwonej cegły i muru pruskiego, napisy w niemieckim gotyku. Jak poczuć się u siebie, gdy dookoła wszystko inne, obce, „poniemieckie”?

Z relacji, dokumentów i pamiętników wyłania się obraz ludzi, którzy próbowali odnaleźć się w nowym miejscu, zbudować Polskę i siebie. Autorka oddaje głos dobrowolnym osadnikom, i tym siłą wysiedlonym ze wschodu, żołnierzom szturmującym Wał Pomorski, urzędnikom, a także Niemcom, dla których te tereny stanowiły Heimat, dom.

To unikalna, doprowadzona aż do współczesności opowieść o wielkiej historii, polityce, propagandzie, układach międzynarodowych, budowie pamięci, mitów i ich dekonstrukcji. A także o codziennych ludzkich wyborach, które trzeba było podejmować w nowej rzeczywistości. O decyzjach trudnych, które wielu przemilczało.

To też osobista opowieść Autorki, wnuczki osadników, urodzonej w przez wieki pogranicznym Wałczu/Deutsch Krone na Pomorzu Środkowym. „Staram się odtworzyć historie możliwie wielu rodzin. Historie innych, które może opowiedzą mi coś o mojej własnej. I opowiedzą coś także czytelniczkom i czytelnikom, których nurtują podobne do moich pytania”.

To książka o korzeniach – zapuszczanych i odciętych, o tożsamości i duchach przeszłości, które nigdy do końca nie znikają.

Chciałam, aby ta książka była nie tylko historią o „Ziemiach Odzyskanych” i o tym, jaki ślad w pamięci i zapominaniu po sobie zostawiły – choć to centralny jej temat – ale by stała się także przewodnikiem po patrzeniu i dostrzeganiu. Gdzie mieszkamy i co widzimy? Dlaczego właśnie w ten sposób widzimy – i kto nas nauczył, by tak patrzeć? Czy są sposoby, dzięki którym możemy to widzenie wyczulić i wyostrzyć?

O Autorce:

Karolina Ćwiek-Rogalska – doktorka habilitowana kulturoznawstwa, antropolożka i bohemistka. Pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Laureatka Nagrody Naukowej „Polityki” oraz Narodowego Centrum Nauki. Stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Programu Fulbrighta, ma za sobą pobyty naukowe m.in. na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, Uniwersytecie w Cambridge, Imre Kertész Kolleg w Jenie i Uniwersytecie Karola w Pradze. Doktorat napisała o niewielkiej czeskiej gminie na północnym zachodzie Czech, z której Czesi wysiedlili „swoich” Niemców – z badań powstała monografia Zapamiętane w krajobrazie. Od 2022 roku kieruje grantem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych: wraz z zespołem śledzi powstawanie nowych kultur na terenach postprzesiedleniowych w Polsce, Czechach i Słowacji. Ziemie to podsumowanie kilkunastu lat jej badań nad pamięcią „Ziem Odzyskanych”.

Ze wstępu:

Karolina Ćwiek-Rogalska nie ocenia i nie stygmatyzuje, […] z szacunkiem wsłuchuje się w opowieści swoich przewodniczek i przewodników, mających przecież własną wersję zdarzeń i bagaż doświadczeń. […]  Dlatego ta książka może być ważna zarówno dla potomków tych, którzy w 1945 roku ruszyli na Zachód, stając się osadnikami, jak i tych, którzy owej wielkiej wędrówki nie doświadczyli. Wszyscy bowiem – w taki czy inny sposób – staliśmy się uczestnikami odzyskiwania i utraty.

dr Katarzyna Rembacka, historyczka, badaczka powojennych dziejów Polski 

Pobierz fragment:

• epub
• mobi

Książka w mediach:

Ziemie Odzyskane – chaos, nadzieje, propaganda władzy – odcinek Radia Naukowego

Ziemie pełne duchów – recenzja red. Agnieszki Krzemińskiej w tygodniku POLITYKA

Opowiadam w tej książce cudze historie, tropiąc swoją własną – audycja red. Moniki Zając w Programie Drugim Polskiego Radia

Ziemie Odzyskane – podcast Miłosza Szymańskiego Za rubieżą

Historia działa się tutaj – wywiad red. Zuzanny Błaszczyk-Koniecko, Gazeta Wałecka

Frekwencyjny sukces – relacja ze spotkania autorskiego w Wałczu, Gazeta Wałecka

Poniemieckie skarby na Ziemiach Odzyskanych – czy wciąż są tam ukryte? – wywiad red. Karoliny Opolskiej, Teoria Spisku (Sekielski Brothers Studio)

A o tym PAN słyszał? „Duchy Ziem Odzyskanych” – wywiad prof. Łukasza Okruszka, podcast Polskiej Akademii Nauk